Chim, thu, nhụ, đé… từ lâu đã được coi là đặc sản của biển. Trong đó, cá nhụ kho tộ cho bữa cơm nóng ngày lạnh thì thật tuyệt.
Những ngày trung tuần tháng 3 Âm lịch, khi tiết trời cuối xuân se lạnh dần kết thúc cũng là thời điểm cá nhụ có trong những mẻ lưới, khoang thuyền của ngư dân vùng biển Quảng Ninh. Nhưng hiện nay, số lượng loài này đang bị giảm sút đáng kể do việc khai thác quá mức.
Cá nhụ và các nguyên liệu cần thiết chuẩn bị cho món cá nhụ kho.
Theo những ngư dân dày dặn kinh nghiệm bám biển thì thời điểm tháng 3 Âm lịch là đúng mùa sinh sản, cá nhụ tập trung đông nên dễ đánh bắt nhất. Đây cũng là thời điểm cá béo, ngon nhất. Không chỉ vậy, hiện người ta còn đánh bắt cá nhụ để lấy bong bóng cá rất quý, có giá trị kinh tế cao.
Cá nhụ là loài cá thuộc họ cá vây tua, mình dài, dẹt, đầu hình chóp ngắn, có 9 vây lưng trên và 3 vây lưng ở phần hậu môn. Cá nhụ có 4 râu dài. Thường thì cá nhụ trưởng thành sẽ có chiều dài cơ thể dao động từ 55cm – 70cm, trọng lượng cơ thể có thể lên tới 7kg. Cá nhụ có thể sống trong cả môi trường nước lợ lẫn nước mặn.
Thức ăn của chúng là tảo và các động vật phù du sẵn có, những loại vi khuẩn phân hủy từ lá cây mắm, cây đước trong rừng ngập mặn… Xứng đáng nằm trong bốn loại cá đứng đầu bảng, thịt cá nhụ dai, ngọt, thơm, xương mềm và nhiều chất dinh dưỡng, hương vị khác biệt hoàn toàn so với cá nục, cá ngừ hay cá bạc má.
Cá nhụ xắt khúc, ướp kỹ trước khi kho.
Cá nhụ có thể chế biến thành rất nhiều những món ăn ngon và hấp dẫn như cá hấp, cá nấu riêu hay rán. Nhưng cá nhụ kho tộ vẫn là món ăn phát huy hết vị ngậy, thơm, ngọt đặc trưng của giống cá này. Cá nhụ thơm, ngọt, ít xương, nhiều dưỡng chất mà cách chế biến lại đơn giản, dân dã, không tốn quá nhiều nguyên liệu nên luôn được người sành ăn chọn cho thực đơn của gia đình.
Cá nhụ trước khi đem kho cần làm sạch vảy, bỏ ruột, rửa sạch rồi để thật ráo nước. Cá nhụ sẽ được ướp cùng các loại nguyên liệu như hành khô, gừng, riềng, cà chua, me, kẹo đắng, hạt tiêu, ớt bột, nước mắm, hạt nêm trong khoảng 15-20 phút cho cá ngấm đều gia vị. Tiếp theo cho nước ngập thịt cá rồi kho nhỏ lửa trong 2 – 3 tiếng.
Để món cá nhụ kho tộ cho mùi thơm đặc trưng, bí quyết chính là thời gian kho cá và dụng cụ kho cá là nồi đất. Ở nhiều nơi, người dân vùng biển còn hái được quả bứa khô, đem ướp kỹ rồi kho cá. Vị chua thanh, thơm nức dễ ăn của bứa chua ngấm vào cá khi kho kỹ, riu riu trên bếp, khiến cá săn và thơm ngon hơn hẳn.
Món cá nhụ kho ăn nóng, hấp dẫn cho bữa cơm gia đình.
Cá nhụ kho trong nồi đất sẽ mềm, thơm, giữ nguyên được độ ngọt đặc trưng. Cá nhụ sau khi kho có màu cánh gián, dậy vị ngọt, thơm nhưng rất săn chắc như ngấm hết vị chua cay của gia vị.
Quả thật, trong tiết trời se lạnh này, ngồi bên gia đình và người thân thưởng thức bát cơm nóng cùng đĩa cá nhụ kho nóng hổi, thơm nức thì thật ấm lòng.
Có lẽ, không cần cao lương mỹ vị, bữa cơm gia đình với cá nhụ kho thêm đĩa rau luộc, bát cà chấm mắm là đủ vị cho bữa ăn đầm ấm, ngon khó quên rồi.
Hà Phong
[links()]
