Tôi gọi bò nướng ngũ vị như một cái tên để dễ hình dung lại món bò nướng của má tôi ngày xưa. Thật ra, má chỉ gọi đơn giản là món bò nướng, một trong những món ăn má thích làm cho gia đình vào những ngày cuối tuần. Hồi đó, nhà tôi là một gia đình đông con, những bữa cơm thường ngày chỉ với mấy món đơn giản gồm cá hoặc thịt kho hay chiên, món xào và món canh thay đổi theo từng bữa chợ. Với những đứa trẻ con lúc đó đang tuổi lớn thì bữa cơm nào cũng ngon, món ăn nào cũng được thưởng thức tận tình. Nhưng ba tôi vẫn thích có những bữa cơm cuối tuần đặc biệt hơn để cả nhà cùng ngồi ăn và vui vẻ trò chuyện. Điều đó trở thành nếp nhà nên cuối tuần nào chị em tôi cũng cảm thấy háo hức chờ đợi bữa cơm đặc biệt ngon nhất trong tuần.
Những món ăn được má chọn vào ngày cuối tuần thường là cơm gà, cháo vịt, phở và bún, bánh các loại mà má học hỏi được ở đâu đó để thêm vào thực đơn của gia đình. Lần đầu tiên má làm món bò nướng cũng rất thú vị. Má huy động hết mấy đứa con gái vào việc chuẩn bị nguyên liệu gồm thịt bò mềm, mỡ heo với hành tỏi, sả, mè, đường tán, rau sống. Không ai phàn nàn khi được sai bảo, đứa thì lột vỏ hành vỏ tỏi, xắt sả, đứa nhỏ nhất thì lặt rau, rửa rau. Tôi lúc đó lớn nhất nhà nên má giao cho phần rang mè, còn má phụ trách khâu xắt thịt bò.
Sau này, mỗi khi nhớ lại những lúc phụ má làm bếp mới thấy đó là những lúc tôi học nấu ăn hữu hiệu nhất, các môn nữ công gia chánh học ở trường không bằng lúc vào bếp với má. Có những điều mà cho đến mãi sau này tôi vẫn không quên, như công thức món bò nướng của má, và đó là món ăn ngon nhất tôi được ăn từ trước đến giờ. Thịt bò tươi, mềm được xắt thành từng miếng mỏng vừa phải, lớn vừa ăn. Má ướp thịt bò với hành tỏi và sả băm nhỏ, thêm ít muối và ngũ vị hương, đường tán vàng rồi trộn với mỡ heo đã thắng thành nước, cuối cùng là mè trắng rang vàng và giã giập.
Thịt bò thường được ướp sẵn từ sau bữa cơm trưa, sau giờ ngủ trưa, má con tôi chuẩn bị cho bữa cơm chiều cuối tuần. Với mấy bó đũa tre má đã chẻ đôi sẵn, thịt được trải đều kẹp vào giữa rồi lấy cọng lá chuối cột chặt đầu chiếc đũa. Những chiếc vỉ sắt được đặt lên mấy cái lò than hồng vừa phải, những chiếc đũa kẹp thịt được trải lên đó và chị em tôi thay phiên nhau ngồi cạnh lò trở dần để thịt không bị cháy.
Thời gian chị em tôi nướng thịt đủ cho má chuẩn bị món nước chấm. Má lấy cà chua bỏ hạt rồi băm nhuyễn, đợi mỡ nóng thì cho tỏi rồi bỏ cà chua vào tao chín, thêm nước nấu sôi lên, nêm mắm, đường cho vừa ăn, sau đó bỏ cốm nếp đã được giã nhỏ vào. Món nước chấm má làm có màu đỏ hồng rất đẹp, có độ sánh vừa phải và mặn ngọt chừng mực, hợp khẩu vị của mọi người. Không cần bỏ thêm thịt hay gan heo bằm nhỏ như bây giờ, nhưng nước chấm má tôi làm thanh cảnh rất hợp với thịt nướng nên ăn không thấy ngán.
Trong ký ức của tôi, những bữa cơm chiều của gia đình lớn ngày xưa rất vui, tiếng cười nói rộn rã. Nhà tôi thường ăn bò nướng cuộn với bánh tráng nên không bao giờ thiếu 2 đĩa rau sống đầy ắp kèm với mấy trái khế xanh xắt lát, mấy đĩa bún, cùng mấy chén cà rốt củ cải chua ngọt. Bánh tráng của quê tôi dùng cho những món cuốn cũng rất ngon, chỉ hơi mỏng và ngọt một chút rất hợp với món thịt nướng mằn mặn. Bánh tráng đặt trên đĩa, trải rau sống lên trước rồi đến mấy miếng thịt, một lớp bún mỏng xong cuộn lại, chấm nước chấm rồi thưởng thức. Ngon cực kỳ.
Ba tôi cũng thích ăn bò nhúng giấm nên hôm nào ăn thịt bò nướng má cũng để dành lại ít thịt tươi để làm bò nhúng giấm. Đơn giản chỉ là pha nước dừa và giấm, nấu sôi rồi bỏ thịt vào trụng, không cần thêm gia vị gì. Với tôi, sau khi ăn vài cuộn bánh tráng thì kết thúc bữa ăn bằng một chén bún chan nước chấm cùng với nước dừa giấm, ăn kèm rau, ngon không tả được.
Lâu lắm rồi, tôi không ăn món bò nướng làm theo kiểu của má. Trong những bữa ăn của gia đình nhỏ bây giờ, tôi cũng chưa từng một lần tự làm món ăn ngày xưa mình thích. Thật ra, so với ngày xưa thì bây giờ mọi thứ tiện lợi hơn nhiều, hành tỏi hay sả đều được xay sẵn, cứ trộn tất cả lại với thịt bò được xắt sẵn ngoài chợ rồi bỏ vào lò nướng là xong. Nhưng tôi cũng thuộc loại cố chấp nên cứ thấy món ăn ngày xưa má làm là ngon nhất. Bây giờ, vào nhà hàng cũng có món bò nướng ngũ vị, bò quanh lửa hồng. Món nào cũng làm rất cầu kỳ, trông đẹp mắt nhưng khi ăn tôi vẫn thấy thiếu một thứ gì đó. Ở Nha Trang có một nhà hàng làm món này nổi tiếng khắp nơi qua nhiều đời, đã lôi kéo được khách du lịch đến Nha Trang tìm tới.
Còn tôi, bây giờ ăn món thịt bò nướng ở chỗ này chỗ kia mà vẫn thấy món thịt nướng má làm năm xưa là ngon nhất. Món ăn chỉ là nghĩ đến khi nhớ về má, nhớ cả một khoảng thời thơ dại rất hạnh phúc của tuổi thơ mình.
LƯU CẨM VÂN
